Strona główna >> Ścieżka twórcy >> Content >> Psychowriting >> Archetypy i narracje
Historie które uruchamiają wyobraźnię
Każda dobra opowieść ma bohatera, którym jest nie tylko postać, lecz symbol. Od tysiącleci w mitach, baśniach i reklamach powracają te same wzorce: odkrywca, opiekun, buntownik, mędrzec. To one sprawiają, że historie stają się uniwersalne, bo dotykają czegoś głęboko ludzkiego.
Archetypy to emocjonalne skróty pomagające odbiorcy natychmiast rozpoznać sens, wartości i ton przekazu. Dzięki nim blog, marka czy kampania zaczyna opowiadać historię, która rezonuje, zamiast tylko informować.
Czym są archetypy
Pojęcie archetypu wprowadził Carl Gustav Jung.Określał je jako uniwersalne wzorce postaci i zachowań, które nosimy w nieświadomości zbiorowej. Współczesny marketing i storytelling wykorzystują te wzorce, by tworzyć narracje, które czujemy od pierwszego zdania. Nie dlatego, że ktoś nam je tłumaczy, ale dlatego, że znamy je intuicyjnie.
12 archetypów marki według Junga
Każdy z nich niesie określoną emocję i obietnicę:
| Archetyp | Motyw przewodni | Przykład marek |
| Bohater | Pokonuję przeszkody i inspiruję do działania | Nike, Red Bull |
| Odkrywca | Szukam wolności i nowych doświadczeń | The North Face, Jeep |
| Opiekun | Dbam o innych i daję poczucie bezpieczeństwa | Pampers, Volvo |
| Mędrzec | Uczę, tłumaczę, szukam prawdy | Google, National Geographic |
| Buntownik | Łamię zasady, prowokuję, zmieniam świat | Harley-Davidson, Apple (na początku) |
| Twórca | Wyrażam siebie i inspiruję kreatywność | Lego, Adobe |
| Czarodziej | Odmieniam rzeczywistość, daję wiarę w niemożliwe | Disney, Dyson |
| Niewinny | Wierzę w dobro, prostotę i szczerość | Coca-Cola, Dove |
| Towarzysz | Łączę ludzi i tworzę wspólnotę | IKEA, Facebook |
| Władca | Daję porządek, kontrolę i prestiż | Mercedes, Rolex |
| Błazen | Bawię i rozładowuję napięcie | Old Spice, OLX |
| Kochanek | Budzę zmysły i emocje | Magnum, Chanel |
Jak wykorzystać archetypy w blogu i treściach
Nie musisz nazywać swojego bloga „bohaterem” czy „mędrcem”. Ważne, by wiedzieć, jaki ton, emocje i motyw chcesz przekazać.
Zadaj sobie pytania:
- Czy mój blog inspiruje (Bohater), czy uczy (Mędrzec)?
- Czy daje poczucie wspólnoty (Towarzysz), czy wolności (Odkrywca)?
- Czy stawia na emocje (Kochanek), czy na humor (Błazen)?
Dzięki temu Twoje treści będą spójne emocjonalnie i narracyjnie.
Archetypy w praktyce
- Bohater – Używaj języka działania i siły: „Zrób pierwszy krok”, „Pokonaj swoje ograniczenia”.
Twoi czytelnicy to osoby, które chcą wzrostu i efektów. - Opiekun – Piszesz spokojnie, wspierająco, oferując rozwiązania, które pomagają.Nie jesteś sam”, „Zadbaj o siebie”, „Razem damy radę”.
- Mędrzec – Twoje treści to wiedza, fakty, wyjaśnienia, analizy. Tu ton jest rzeczowy, ale empatyczny.
- Błazen – Żart, dystans i lekkość – idealne w mediach społecznościowych, ale trudne do utrzymania w dłuższych formach.
Jak dobrać archetyp do marki osobistej
Nie wybieraj archetypu z głowy, on już w Tobie jest. Zastanów się, jakie emocje wywołujesz u odbiorców, jaką rolę pełnisz w ich historii.
Zrób test (np. Brand Archetype Quiz), albo po prostu zapytaj czytelników, jak postrzegają Twoje treści: inspirujące, zabawne, spokojne, analityczne? Często to właśnie odbiorcy najlepiej wiedzą, kim jesteś w ich oczach.
Narracja – czyli jak archetyp opowiada
Każdy archetyp ma swój styl opowieści:
| Archetyp | Ton narracji | Typowa historia |
| Bohater | dynamiczny, motywujący | „Pokonałem przeszkody, teraz pokażę, jak Ty możesz to zrobić.” |
| Opiekun | spokojny, ciepły | „Pomagam, bo wiem, że każdy potrzebuje wsparcia.” |
| Odkrywca | pełen ciekawości | „Sprawdźmy, co się stanie, jeśli spróbujesz inaczej.” |
| Mędrzec | racjonalny, klarowny | „Wyjaśnię Ci, jak to naprawdę działa.” |
| Błazen | żartobliwy, ironiczny | „Bo czasem warto się z siebie pośmiać.” |
Archetypy w działaniu – przykłady kampanii
- Apple – Think Different (Buntownik / Twórca)
Marka mówiła: „Niech żyją szaleńcy”, zachęcając do odwagi w myśleniu. - Dove – Real Beauty (Opiekun / Niewinny)
Pokazała prawdziwe kobiety i redefiniowała piękno. - IKEA – Dom to nie metry, to emocje (Towarzysz / Opiekun)
Budowanie wspólnoty i ciepła. - Allegro – Czego szukasz na Święta? (Błazen / Kochanek)
Humor i emocje, które jednoczą ludzi.
Moja rekomendacja
Na Lepszym Blogu najbliższy mi jest archetyp Mędrca z nutą Twórcy. Łączę wiedzę z kreatywnością, tłumaczę trudne rzeczy prostym językiem i pokazuję, jak z nich korzystać w praktyce. Dzięki temu treści są nie tylko edukacyjne, ale też inspirujące.
Znajdź swój archetyp, nazwij go i trzymaj się go.To nie sztywny schemat, lecz kompas, który prowadzi Twoją opowieść.
Podsumowanie
Archetypy i narracje to mapa ludzkich emocji. Pomagają zrozumieć, jaką rolę Twoja marka odgrywa w historii czytelnika. Kiedy to wiesz, pisanie staje się prostsze, bo nie tworzysz przypadkowych treści, tylko spójną opowieść, w której odbiorca rozpoznaje siebie.